İsrailin İrana qarşı həyata keçirdiyi son hücumlar nəticəsində Tehran daxil olmaqla bir çox strateji nöqtələrdə ciddi zərər və itkilər qeydə alınıb. RİA Novosti agentliyinin İran dövlət televiziyasına istinadən verdiyi məlumata görə, hücumlar nəticəsində ən azı 50 nəfər yaralanıb, onların təxminən 35-i qadın və uşaqlardır.
İran dövlət televiziyasının aparıcısı canlı efirdə bildirib: “İsrail rejiminin hücumları nəticəsində təxminən 50 nəfər yaralanıb və xəstəxanalara yerləşdirilib. Yaralıların ən azı 35-i qadın və uşaqlardan ibarətdir”. Bu rəqəmlər ilkin məlumatlar olsa da, zərərçəkənlərin sayının artacağı ehtimal olunur, çünki hücumların miqyası və intensivliyi olduqca yüksəkdir.
Hücumun Təfərrüatları
İsrail qüvvələrinin İrana qarşı həyata keçirdiyi hücumlar beş dalğa şəklində reallaşıb. Hücumlar zamanı Tehran və digər bölgələrdə hərbi obyektlər, o cümlədən hava hücumundan müdafiə sistemləri, pilotsuz uçuş aparatları (PUA) istehsal edən zavodlar və raket istehsalı ilə məşğul olan müəssisələr hədəf alınıb. Anadolu Agentliyinin məlumatına görə, Tehran şəhərindəki bəzi yaşayış binaları da ağır zərər görüb və hücumlar nəticəsində İran ordusunun bəzi yüksək rütbəli zabitləri və nüvə proqramında iştirak edən alimlər həyatını itirib.
İsrail ordusunun açıqlamasına əsasən, hücumlar “Tövbə Günləri” (İbranice: מבצע ימי תשובה) adlı əməliyyat çərçivəsində həyata keçirilib və İranın oktyabrın 1-də İsrailə qarşı raket hücumlarına cavab olaraq planlaşdırılıb. Hücumda 100-dən çox təyyarə, o cümlədən F-35 “Lightning II” səssiz döyüş təyyarələri iştirak edib və 2000 kilometrdən çox məsafə qət edərək ağır sursatlardan istifadə olunub.
İranın Cavabı və Beynəlxalq Reaksiya
İran tərəfi hücumların “məhdud zərər” verdiyini iddia etsə də, ölkənin hava müdafiə sistemlərinin əhəmiyyətli dərəcədə zədələndiyi və bəzi hərbi obyektlərin ciddi şəkildə zərər gördüyü bildirilir. İran ordusu dörd əsgərinin həlak olduğunu təsdiqləyib, lakin mülki şəxslər arasında itkilər barədə rəsmi açıqlama hələlik verilməyib.
İranın BMT-dəki nümayəndəliyi hücumları pisləyərək, ölkənin BMT Nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə əsasən özünü müdafiə hüququna malik olduğunu vurğulayıb. İran rəsmiləri İsrailə qarşı cavab tədbirləri görüləcəyini istisna etməsə də, hazırda vəziyyətin gərginləşməsinin qarşısını almağa çalışır.
ABŞ administrasiyası hücumları İsrailin “özünü müdafiə hüququ” kimi dəyərləndirib, lakin prezident Co Baydenin əvvəllər İsrailə İranın neft və nüvə obyektlərini vurmaması barədə çağırış etdiyi bildirilir. Böyük Britaniya baş naziri Kiri Starmer isə bütün tərəflərə “itidallı davranma” çağırışı edib.
Hücumların Məqsədi və Nəticələri
İsrailin açıqlamalarına görə, hücumlar İranın raket istehsal potensialını zəiflətmək və hava müdafiə sistemlərini məhv etmək məqsədi daşıyıb. ABŞ və İsrail rəsmilərinin iddiasına əsasən, İranın S-300 kimi qabaqcıl hava müdafiə sistemlərinin əksəriyyəti məhv edilib və bu, İsrailə gələcəkdə İran hava məkanında daha sərbəst hərəkət etmək imkanı verə bilər. ABŞ qiymətləndirmələrinə görə, İranın zədələnmiş raket istehsal infrastrukturunu bərpa etməsi ən azı bir il çəkə bilər.
Bununla belə, hücumların mülki əhaliyə təsiri və xüsusilə qadın və uşaqlar arasında yüksək yaralı sayı beynəlxalq ictimaiyyətdə ciddi narahatlıq doğurub. Tehran sakinləri hücumlar zamanı göydə raket izləri və güclü partlayış səsləri müşahidə etdiklərini bildiriblər. İran hökuməti ölkənin hava məkanını müvəqqəti olaraq bağlayıb, lakin sonradan yenidən açılıb.
Regional Gərginlik və Gözləntilər
İsrailin İrana qarşı bu hücumları, Yaxın Şərqdə onsuz da gərgin olan vəziyyəti daha da kəskinləşdirib. İranın dəstəklədiyi Hizbullah və digər “Müqavimət Oxu” qruplarının (Husilər, İraqdakı şiə milisləri) İsrailə qarşı cavab tədbirləri görə biləcəyi ehtimal olunur. Eyni zamanda, İsrailin Suriya və İraqdakı bəzi hədəfləri də vurduğu bildirilir, bu da hücumların regional xarakter daşıdığını göstərir.
Vəziyyətin gələcək saatlarda və günlərdə necə inkişaf edəcəyi hələlik qeyri-müəyyəndir. İranın cavab verib-verməyəcəyi, yoxsa diplomatik kanallarla gərginliyi azaltmağa çalışacağı diqqətlə izlənilir. Beynəlxalq ictimaiyyət isə regional müharibə riskinin artmasından narahatdır.
